یادداشتی از محمد صالح زاده:رشت، مثل سابق تمیز نیست.
رشت، مثل سابق تمیز نیست؛
آلودگی شهر باران را نشانه گرفته است
رشت، نگین سبز گیلان، روزگاری با عطر خاک باران‌خورده، برگ درختان و نسیم پاکش شناخته می‌شد. شهری که کوچه‌های تنگ و قدیمی‌اش، هرچند ساده، اما پاکیزه و مرتب بود و نامش یادآور طراوت و زیبایی بود. اما امروز، این شهر دوست‌داشتنی دیگر آن جلوه‌ی دل‌انگیز گذشته را ندارد.
زباله‌های پراکنده در حاشیه‌ی خیابان‌ها، کیسه‌های پلاستیکی رها شده در گوشه‌ی کوچه‌ها، لاستیک‌های فرسوده و نخاله‌های ساختمانی، چهره‌ی رشت را زخمی کرده‌اند. این تغییر، نه فقط یک حس نوستالژیک، بلکه واقعیتی تلخ و قابل مشاهده است که سلامت عمومی و زیبایی شهر را تهدید می‌کند.
در گذشته، رشت به نظافت و پاکیزگی‌اش شهره بود و شهروندان رشتی به نظافت شهرشان افتخار می‌کردند. زباله‌ها به موقع جمع‌آوری می‌شد و مردم با حس مسؤولیت‌پذیری، از محیط‌زیست خود مراقبت می‌کردند. امروز، رشت دیگر مثل همان رشت قبلی نیست. انباشت زباله در مناطق حاشیه‌ای، بوی نامطبوع شیرابه‌های چسبیده به آسفالت و نبود سبدهای زباله‌ی کافی، آرامش و زیبایی رشت را نشانه گرفته است. صدای اعتراض شهروندان در شبکه‌های اجتماعی، گفت‌وگوهای محلی و حتی پیاده‌روهای شهر بلند شده است. آن‌ها با حسرت از «رشت قدیم» می‌گویند؛ شهری که بارانش هم پاک بود و کوچه‌هایش بوی سبزی می‌داد و کوچه‌های تنگ و پرپیچ آن، هرچند ساده، اما مرتب و آراسته بودند. هر چند تلخ، اما این یک واقعیت است؛ رشت دیگر همچون سابق تمیز نیست! امروز، ضعف مدیریت شهری، کمبود زیرساخت‌های لازم و بی‌توجهی به آموزش عمومی، چهره‌ی شهر را دگرگون کرده است. در مناطق حاشیه‌ای، نبود سبدهای زباله‌ی کافی، نظافت نامنظم و فقدان نظارت مؤثر، به انباشت زباله و حتی بوی تعفن در برخی کوچه‌ها و خیابان‌ها و محلات منجر شده است.
چرا رشت به این روز افتاده است؟
۱: ضعف مدیریت شهری: نبود برنامه‌ریزی دقیق و کارآمد برای جمع‌آوری و مدیریت زباله.
۲: کمبود آموزش شهروندی: فقدان کمپین‌های فرهنگی برای ارتقای آگاهی و مسؤولیت‌پذیری عمومی.
۳: نقص زیرساخت‌ها: کمبود سبدهای زباله و نقاط جمع‌آوری منظم، به‌ویژه در مناطق و محلات حاشیه‌ای.
۴: توسعه بی‌برنامه: گسترش شهر بدون پیش‌بینی خدمات شهری متناسب.
چگونه رشت را دوباره پاکیزه کنیم؟
برای بازگرداندن هویت سبز و پاک رشت، نیاز به عزمی جمعی و برنامه‌ریزی دقیق است:
۱: نوسازی سیستم جمع‌آوری زباله: ایجاد شبکه‌ای منظم و فراگیر برای جمع‌آوری زباله در تمام مناطق، به‌ویژه حاشیه‌های شهر.
۲ : نصب سبدهای زباله‌ی استاندارد: تأمین سبدهای زباله با طراحی متناسب با زیبایی شهری در نقاط کلیدی محله‌ها.
۳ : آموزش و فرهنگ‌سازی: راه‌اندازی کمپین‌های خلاقانه برای آموزش شهروندان و ترویج فرهنگ دفع صحیح زباله.
۴: هم‌افزایی نهادهای محلی: همکاری نزدیک‌تر شورای شهر، شهرداری و نمایندگان محلی برای نظارت و اجرای برنامه‌های نظافتی.
۵: مشارکت مردمی: دعوت از داوطلبان و تشکل‌های مردمی برای همراهی در طرح‌های پاکسازی و حفظ محیط‌زیست.
رشت، به‌عنوان قلب فرهنگی و طبیعی گیلان، نه‌تنها برای ساکنانش، بلکه برای کل منطقه الگویی تأثیرگذار است. بی‌توجهی به نظافت و محیط‌زیست این شهر، هویت تاریخی و طبیعی آن را به خطر می‌اندازد و بر دیگر شهرهای استان نیز اثر منفی می‌گذارد. مدیریت شهری باید با کنار گذاشتن اقدامات غیرکارشناسی، برنامه‌ای جامع برای احیای پاکیزگی و زیبایی رشت اجرا کند. نظافت شهر، فراتر از یک خدمت روزمره، نشانه‌ای از احترام به شهروندان و تعهد به حفظ محیط‌زیست است. رشت شایسته‌ی آن است که بار دیگر بوی باران تازه و سبزی بگیرد؛ شهری که نه‌تنها در خاطره‌ها، بلکه در واقعیت، پاک، زیبا و الهام‌بخش باشد. اکنون زمان آن است که با همت جمعی، رشت را به جایگاه شایسته‌اش بازگردانیم و نگذاریم این نگین سبز در سایه‌ی بی‌توجهی، رنگ ببازد.
نویسنده: محمد صالح زاده (روزنامه نگار و پژوهشگر مسایل شهری)
منبع: پایگاه خبری و تحلیلی مرور گیلان
انتشار در ۲۸ مرداد ۱۴۰۴
