گزارش:ساختگی نیست، زیرساخت جاده‌ای نداریم
شهروندان رودباری درباره ترافیک محور رشت رودبار چه می‌گویند؛
ساختگی نیست، زیرساخت جاده‌ای نداریم
در هفته گذشته، آزادراه قزوین – رشت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کریدورهای آزادراهی شمال کشور، با ترافیک سنگین و گسترده‌ای در بخش‌هایی از مسیر روبرو شد. به فاصله کوتاهی این ترافیک سنگین ۳۰ کیلومتری به موضوعی داغ در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد و حتی به رسانه‌های پایتخت‌نشین نیز کشیده شد.
از مسافرانی که ساعت‌ها در این مسیر گرفتار شدند تا سرمایه‌گذارانی که مجتمع‌های تفریحی و خدماتی‌شان با استقبال عمومی مواجه نشده بود؛ همه به نحوی از این ترافیک، استیصال و معطلی در کریدور شمال – جنوب معترض بوده و با ایجاد شایعاتی، حقایق این کریدور را از متن به حاشیه کشانده‌اند.
در این میان، آن‌چه که در این کریدور حایز اهمیت است همچون؛ هدررفت میلیون‌ها لیتر سوخت، افزایش آلودگی محیط‌زیست، عدم تکمیل آزادراه در بخش‌هایی از رودبار، عدم احداث جاده ساحلی و پل در رودبار، نبود اصلاحات هندسی و همچنین عدم رعایت استانداردهای آزادراهی (با وجود یک باند کمتر نسبت به سایر استان‌ها) و ایجاد رینگ‌های درون‌شهری در شهرها، زیر سایه سنگین شایعاتی مانند: ریختن روغن روی آسفالت و تصادفات ساختگی، توطئه‌های صنفی و ادعاهای قدیمی درباره مافیای زیتون و لابی قدرتمندشان کم‌رنگ شده است.
هم‌زمان با هجوم مسافران به گیلان برای تعطیلات پایان شهریور، آزادراه قزوین – رشت با ترافیک سنگین ۲۹ کیلومتری در بخش‌هایی از لوشان، رودبار، تتکابن، رستم‌آباد و تا ایست بازرسی امامزاده هاشم مواجه شد
در چنین شرایطی پیش از هر چیز، مطالبه‌گری هدفمند گیلانی‌ها از دولت باید بر پایه واقعیت‌های میدانی متمرکز باشد و بر شاه‌کلیدهای زیرساختی مانند: احداث استاندارد آزادراه، احداث رینگ‌های درون و برون‌شهری، تقویت خطوط هوایی،ریلی و سیستم اتوبوس‌رانی – به دلیل حجم بالای مسافران در مقایسه با سایر استان‌ها – تأکید کند.
زیتون‌فروشان رودبار زیر ذره‌بین اتهامات
هفته گذشته، هم‌زمان با هجوم مسافران به گیلان برای تعطیلات پایان شهریور، آزادراه قزوین – رشت با ترافیک سنگین ۲۹ کیلومتری در بخش‌هایی از لوشان، رودبار، تتکابن، رستم‌آباد و تا ایست بازرسی امامزاده هاشم مواجه شد.
رانندگان گرفتار در این ترافیک که گاه بین ۸ تا ۱۲ ساعت به طول انجامید، واکنش‌های متفاوتی نشان دادند. یکی از رانندگان اظهار داشت: «بخش عمده این ترافیک ناشی از مجتمع‌های بین‌راهی است، نه صرفا وضعیت جاده در رودبار.» کاربر دیگری در شبکه‌های اجتماعی نوشت: سال‌هاست که اهالی رودبار مانع تکمیل بخشی از آزادراه رشت – قزوین می‌شوند، زیرا ترافیک سنگین به نفع کسب‌وکار آن‌هاست و مسافران خسته از انتظار، برای خرید زیتون و کلوچه به مغازه‌هایشان مراجعه می‌کنند.
فردی دیگر با طنزی تلخ افزود: به‌خاطر فروش چند کیلو زیتون و کلوچه در رودبار، ترافیک آزادراه قزوین – رشت به ۲۹ کیلومتر رسیده است و یا فرد دیگری نوشته بود: زیتون‌فروشی رودبار متحدترین صنف در تاریخ معاصر ایران هستند که کل کشور را معطل خود کرده‌اند! همچنین، اتهامی دیگر مطرح شد مبنی بر اینکه برخی زیتون‌فروشی با ریختن روغن در جاده باعث تصادف می‌شوند تا از ترافیک ناشی از آن برای رونق کسب‌وکار خود بهره ببرند.
رد ادعای لابی زیتون‌فروشان در ترافیک رودبار؛ کمبود زیر ساخت عامل اصلی است
کسبه و اهالی رودبار اما این ادعاها را قاطعانه رد می‌کنند. یکی از فعالان محلی در شبکه‌های اجتماعی نوشته است: “ترافیک از قزوین به رشت به‌خاطر زیتون فروشان نیست… مشکلات بسیار است، اما نه لابی، بلکه کمبود زیرساخت. یکی دیگر از مسافران همیشگی این کریدور که بیش از ۵۰ سال است در این مسیر از رودبار به تهران در سفر است، به‌مرور می‌گوید: من از رودبار تا کرج را در مدت یک ساعت و نیم طی می‌کنم.
همچنین، مسافت ۲۵ کیلومتری از کرج تا تهران را نیز در همین مدت‌زمان، یعنی یک ساعت و نیم، می‌پیمایم. در مجموع، این سفر سه ساعت به طول می‌انجامد. آیا ترافیک صرفا به شهر رودبار محدود می‌شود؟ وی با کنایه می‌افزاید: بنابراین به اعتقاد برخی از افراد، تمام ترافیک موجود در این کشور، به‌ویژه در مسیر سه‌کیلومتری رودبار، به فعالیت‌ها و لابی‌گری زیتون‌فروشان این منطقه مرتبط است.
ترافیک آزادراه رشت-قزوین؛ شایعه لابی زیتون‌فروشان یا چالش‌های ساختاری؟
با این تفاسیر ادعا می‌شود که حدود ۳۰۰ واحد کسب‌وکار کوچک، از جمله زیتون‌فروشان رودبار، با لابی‌گری مانع اتصال حدود ۳ کیلومتر از ورودی شهر رودبار از لاین برگشت رشت – قزوین به این بخش آزادراه شده‌اند تا گردشگران “مجبور” به توقف و خرید کلوچه، زیتون و صنایع‌دستی شوند.
کسبه و اهالی رودبار ادعاهای ترافیک ساختگی را قاطعانه رد می‌کنند. یکی از فعالان محلی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: “ترافیک از قزوین به رشت هست به‌خاطر زیتون فروشان نیست… مشکلات بسیار است، اما نه لابی، بلکه کمبود زیرساخت
اما آیا واقعا این ادعاهای پراکنده در شبکه‌های اجتماعی و میان رانندگان و مسافران خسته و کلافه از ترافیک، بیش از یک شایعه محلی است؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد که گره‌های ترافیکی در این مسیر، ریشه در چالش‌های ساختاری دارد، نه توطئه‌ای صنفی؛ جایی که حتی بدون حضور کاسبان زیتون، در برخی از ماه‌های سال ترافیک در بخش‌های دیگر این کریدور از آزادراه هم نفس‌گیر است.
یک منبع آگاه در این رابطه به خبرنگار مرور گفت: زیتون‌فروشان می‌دانند که دیر یا زود این آزادراه در مسیر برگشت نیز ساخته خواهد شد. به همین دلیل، تصمیم دارند زمینی خارج از محدوده شهری انتخاب کنند و مجتمعی تجاری بسازند تا کسب‌وکار خود را به آنجا منتقل کنند.
کمبود باند در آزادراه گیلان: طراحی نادرست در برابر موج عظیم مسافران
این‌ها در شرایطی رقم خورده؛ آزادراهی که از قزوین، زنجان، آذربایجان و هفت استان غربی کشور منشعب می‌شود و به گیلان می‌رسد، باید با استانداردهای ملی همخوانی داشته باشد. درحالی‌که اغلب اتوبان‌های کشور سه باند مفید به همراه یک باند کندرو دارند، آزادراه گیلان تنها دوبانده است.
این کمبود، ریشه در طراحی نادرست دارد؛ زیرا گیلان برخلاف مسیرهایی مانند قم – کاشان یا کاشان – نطنز و یا سایر نقاط این کریدور با موج عظیم مسافران روبه‌رو است. اگر با هلیکوپتر در پیک تعطیلات گشتی بزنیم، حجم مسافرت به گیلان – که در حدود ۱۰۰ روز سال به اوج می‌رسد – بسیار بیشتر از سایر نقاط کشور است.
یک باند کسری نسبت به سایر آزادراه‌ها دارد
«رضا کاظمی تکلیمی»،عضو موظف هیات مدیره شرکت سهامی بیمه ایران، در مورد ناکافی بودن تعداد باندها در آزادراه قزوین – رشت مطرح کرد: آزادراه قزوین – رشت در شمال کشور، یک باند کسری نسبت به سایر آزادراه‌ها دارد و دولت موظف است این کمبود را جبران کند.
مدیرمسئول نشریه شکوفه‌های زیتون و مؤسس خیریه ایتام رودبار می‌افزاید: دولت وظیفه دارد یک باند اضافی در این مسیر سرمایه‌گذاری کند. مگر ترافیک تنها به شهر رودبار محدود است؟ جاده‌های مازندران، خراسان، سمنان، همدان، آذربایجان و سرعین نیز در شهریورماه – که خانواده‌های دارای دانش‌آموز مسافرت می‌کنند – ترافیک سنگین دارند. در داخل گیلان نیز، مسیرهایی مانند رشت – فومن یا لاهیجان -رودسر با ترافیک مواجه‌اند.
بازگشایی و بسته‌شدن مکرر این ۱۱ کیلومتر به دلیل مسائل فنی است
«جاهد امیری» سردبیر نشریه شکوفه زیتون رودبار، درباره وضعیت باز و بسته‌شدن ۱۱ کیلومتر از مسیر رفت آزادراه قزوین به رشت در طول سال اظهار داشت: «افتتاح این ۱۱ کیلومتر با شتاب‌زدگی انجام شد. این مسیر دست‌کم به یک سال کار و تکمیل نیاز داشت، اما زودتر از موعد مقرر به بهره‌برداری رسید و اصلاً برای افتتاح آماده نبود. به دلیل اصرار بر اتمام پروژه در آن دوره، با عجله افتتاح شد.
این بخش از آزادراه همچنان با مشکلاتی مانند نبود روشنایی کافی، نقاط کور و نقاط خطرناک مواجه است که نیاز به اصلاح و تکمیل دارند. بازگشایی و بسته‌شدن مکرر این ۱۱ کیلومتر به دلیل مسائل فنی است. ریزش کوه به طور مداوم مسیر را مسدود می‌کند و رفع این مشکل و بازگشایی مجدد لاین مسدود شده معمولاً دو تا سه هفته زمان می‌برد.»
ترافیک نه از رودبار، از توتکابن به سمت رشت بود
«رضا کاظمی تکلیمی» مدیرکل سابق آمار و برنامه‌ریزی نیروی انسانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، همچنین در مورد ترافیک هفته گذشته در آزادراه اظهار کرد: هرجا ایست بازرسی ثابت (و نه متحرک) قرار گیرد، ترافیک ایجاد می‌شود. پیش‌تر، ایست بازرسی خلیل‌آباد در داخل شهر رودبار باعث ترافیک می‌شد؛ اما پس از افتتاح یازده کیلومتر از آزادراه، این ایست بازرسی به قبل از بازارچه امامزاده هاشم منتقل شد و ترافیک را به آنجا برد.
۱۱ کیلومتر از مسیر رفت آزادراه قزوین به رشت با شتاب‌زدگی انجام شد. این مسیر دست‌کم به یک سال کار و تکمیل نیاز داشت، اما زودتر از موعد مقرر به بهره‌برداری رسید و اصلاً برای افتتاح آماده نبود. این بخش از آزادراه همچنان با مشکلاتی مانند نبود روشنایی کافی، نقاط کور و نقاط خطرناک مواجه است که نیاز به اصلاح و تکمیل دارند
وی افزود: عقبه این ایست بازرسی تا توتکابن رستم‌آباد امتداد می‌یابد و ترافیک آن کل شهرستان رودبار را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد – نه فقط شهر رودبار. سرپرست خانه سالمندان رودبار تصریح کرد: در پرس جو از شهروندان متوجه شدم، شروع ترافیک از توتکابن به سمت رشت بوده، یعنی تا بعد از ایست بازرسی امامزاده هاشم. کاظمی یادآور شد: این بی‌انصافی است بدون مطالعه مطلب بنویسند.
نقش جاده ساحلی سفیدرود بر ترافیک
احداث جاده و پل ساحلی رودبار بر روی رودخانه بزرگ سفیدرود بیش از ۱۰ سال است که از مطالبات شهروندان رودباری بخصوص شهروندان ساکن مناطق شرقی و غربی این شهر بوده است. این درحالی است که هم‌زمان زیر ساخت‌های شهر رودبار به واسطه عبور پروژه‌های ملی دچار آسیب‌هایی جدی و شدید شده‌اند. این جاده ساحلی می‌تواند در روزهایی از سال که تعداد مسافران زیاد است، نقش مؤثری در روان‌سازی ترافیکی آن محدوده داشته باشد.
به گفته یکی از فعالان رسانه‌ای رودبار، در دوران شهرداری آقای عطایی، جاده‌ای در حاشیه رودخانه سپیدرود با دست‌خالی و بدون بودجه احداث شد. پس از آن، قرار بود این جاده بهسازی شود و سطح آن سه متر بالاتر بیاید؛ در آن زمان، هیچ بحثی درباره ترافیک مطرح نبود. باگذشت یک دهه و افزایش ترافیک در رودبار، و پس از تعیین تکلیف آزادراه، لاین رفت این آزادراه در دولت سیزدهم به بهره‌برداری رسید.
اما برای مسیر برگشت، بذرپاش وزیر وقت راه وشهرسازی اعلام کرد: ما فعلا با مسیر برگشت کاری نداریم و تمرکزمان روی اصلاح هندسی مسیر داخل شهر رودبار است. همچنین، جاده ساحلی را آسفالت خواهیم کرد تا مسافران عبورومرور بهتری داشته باشند. مسیر برگشت از داخل شهر رودبار عبور می‌کند، جایی که عرض خیابان‌ها بزرگ است.
جاده ساحلی رودبار که در حال حاضر خاکی و از زیر مغازه‌های زیتون‌فروشان در مجاورت رودخانه سپیدرود می‌گذرد، قرار بود تا پیش از عید ۱۴۰۴ بهسازی شود. شورای شهر رودبار اعلام کرده بود که با همکاری کسبه و صنف زیتون‌فروشان، این جاده را بازسازی خواهد کرد تا امکان عبورومرور آسان‌تر فراهم شود. باگذشت چند ماه از عید ۱۴۰۴، بهسازی این جاده هنوز به طور کامل انجام نشده است
برنامه‌ریزی شامل اختصاص ۷۰ درصد فضا به برگشت (رشت-تهران)، ۳۰ درصد به رفت (تهران-رشت) در حدود ۳ کیلومتر داخل شهر، همراه با بهسازی پیاده‌روها، بلوارها و اصلاح هندسی است. بنابراین تسریع در اجرای این برنامه‌ها برای تعادل در هر دو لاین ضروری است.
۴۰ میلیارد تومان اعتبار تخصیص یافت
«جاهد امیری» سردبیر نشریه شکوفه زیتون رودبار در مورد احداث جاده ساحلی به‌مرور می‌گوید: در سال ۱۴۰۰، حدود ۴۰ میلیارد تومان اعتبار برای احداث پل وحدت (پل ساحلی) که محله خلیل‌آباد را به پایین بازار متصل می‌کند، در نظر گرفته شد. این اعتبار تخصیص یافت، اما مشخص نیست آیا به پیمانکار پرداخت شده است. یا خیر.
آن‌طور که شنیده شده: پیمانکار از منابع مالی شخصی هزینه کرده و تاکنون هیچ پرداختی دریافت نکرده است. وی در مورد پل بر روی این جاده ساحلی هم‌جوار سفیدرود بیان کرد: این پل اکنون احداث شده و ناقص نیست، اما به دلیل عدم تکمیل جاده ساحلی، مورداستفاده قرار نمی‌گیرد؛ بنابراین، بدون احداث جاده ساحلی، عملا پل بی‌فایده باقی خواهد ماند.
کاهش بار ترافیکی رودبار با احداث جاده ساحلی
جاده ساحلی رودبار که در حال حاضر خاکی است و از زیر مغازه‌های زیتون‌فروشان در مجاورت رودخانه سپیدرود می‌گذرد، قرار بود تا پیش از عید ۱۴۰۴ بهسازی شود. شورای شهر رودبار اعلام کرده بود که با همکاری کسبه و صنف زیتون‌فروشان، این جاده را بازسازی خواهد کرد تا امکان عبورومرور آسان‌تر فراهم شود. این اقدام به‌ویژه در شرایط کمبود اعتبارات، به‌عنوان راهکاری برای بهبود وضعیت جاده مطرح شد.
با این‌حال، باگذشت چند ماه از عید ۱۴۰۴، بهسازی این جاده هنوز به طور کامل انجام نشده است. این جاده ساحلی که نقش کمربندی را ایفا می‌کند و به آزادراه متصل می‌شود، در صورت بازسازی می‌تواند به کاهش بار ترافیکی منطقه کمک کند و مشکلات مسافران را کاهش دهد. تکمیل این پروژه نه‌تنها تردد را تسهیل می‌کند، بلکه با حذف نیاز به عبور از میان مغازه‌های زیتون‌فروشان، تجربه سفر مسافرانی که تمایل خرید از رودبار را ندارند، را بهبود خواهد بخشید.
نویسنده: محمد صالح زاده (روزنامه نگار حوزه شهری)
منبع: پایگاه خبری و تحلیلی مرور گیلان
انتشار در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۴۰۴
