یادداشتی از محمد صالح زاده: احداث روگذرها؛ هزینه تراشی و باری مضاعف بر دوش شهر و شهروندان!
احداث روگذرها؛ هزینه تراشی و باری مضاعف بر دوش شهر و شهروندان!
با گذشت بیش از یک دهه از احداث روگذر باستانی شعار بر روی میدان های شهید قلی پور و صابرین در رشت، همچنان تقاضای استفاده خودروها از معبر همسطح قدیمی بیش از معبر طبقاتی ساخته شده این روگذر است. بررسی و مشاهدات میدانی در ساعات مختلف شبانه روز نشان میدهد: میزان تقاضای خودروها از روگذر باستانی شعار در مقایسه با معبر همسطح در ساعات پیک ترافیکی بسیار اندک است. این در صورتی است که احداث روگذرها توسط مدیریت شهری در این شهر برای حل معضل ترافیک و روان سازی گره های ترافیکی در شرایطی انجام میشود که به فاصله کمتر از یک دهه پس از بهره برداری این پل های بتنی نه تنها در درمان ترافیک رشت آنچنان موفق و تاثیرگذار نبوده، بلکه با آثار و پیامدهای سوء همراه بوده اند.
بااین‌حال مدیریت شهری علی‌رغم احداث چندین روگذر و زیرگذر در سطح شهر رشت و باوجود نمونه‌های ناموفق احداث این تقاطع‌های غیرهمسطح همچون؛ روگذر باستانی شعار، همچنان به احداث و ساخت این طرح‌های عمرانی در حل معضل ترافیک رشت تأکید داشته است. در طی بیش از یک سال اخیر؛ احداث ۸ تقاطع غیرهمسطح در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته و از این تعداد حدود ۵ تقاطع غیرهمسطح در ماه‌های واپسین سال جاری به زیر بار ترافیک رشت خواهند رفت؛ بنابراین می‌توان گفت: تفکر و نوع بینش اجرایی و عمرانی مدیریت شهری به نحوی است که برای حل درد کهنه این شهر احداث چنین طرح‌هایی را با هزینه بسیار بالا در شرایطی در دستور کار قرار میدهد که نمونه‌های مشابه این طرح‌ها در رشت به‌نوعی با شکست مواجه شده‌اند.
در بسیاری از موارد تجربه اجرای روگذرها و زیرگذرها نه‌تنها در رشت بلکه سایر نقاط کشور، به علت فقدان مطالعات عمیق و چندوجهی نشان میدهد: احداث چنین پل‌های بتنی در خوش‌بینانه‌ترین حالت، تنها گره ترافیکی را از محل فعلی به چندین صد متر بالاتر انتقال میدهد. با این تفاسیر باید از مدیریت شهری پرسیده شود؛ چرا همچنان نگاه و شیوه اجرایی مدیریت شهری در رشت برای حل معضل ترافیک، احداث این گونه روگذرهای بتنی و ۲ طبقه‌سازی معابر خودرویی بوده است و برای این پروژه‌های ناموفق هزینه کلانی را صرف می‌کند که این هزینه‌تراشی‌ها خود باری مضاعف بر دوش شهر و شهروندان خواهد بود.
عبور و مرور خودروها از روگذر بتنی باستانی شعار در ساعات پیک ترافیکی این محدوده از رشت گواهی بر این ادعاست؛ تقاطع غیرهمسطح باستانی شعار که توسط مدیریت شهری رشت برای روان‌سازی جریان ترافیک احداث شد، ناسازگار با اهداف در نظر گرفته شده این پروژه عمرانی در زمینه ۲ طبقه‌سازی معابر خودرویی رشت است. همان‌طور مشاهده می‌کنیم؛ در ساعات پیک ترافیکی آن محدوده از شهر رشت، میزان تقاضای خودروها از معبر قدیمی همسطح در مقایسه با تقاضا از روگذر باستانی شعار اصلاً قابل‌قیاس نیست!
مراحل ساخت روگذر باستانی شعار در رشت بر روی تقاطع‌های قلی‌پور و صابرین به طول یک هزار و یک‌صد متر و عرض ۱۷ ونیم متر از آذرماه ۱۳۸۹ آغاز شد و در آذر ۱۳۹۲ افتتاح و به بهره‌برداری رسید. برای ساخت این تقاطع ۲۷۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شده که ۲۱۰ میلیارد ریال آن مربوط به اجرای پل و تأسیسات برقی و آسفالت معابر و حدود ۱۰ میلیارد ریال مربوط به تملک اراضی و همچنین ۵۰ میلیارد ریال برای جابه‌جایی تأسیسات نظیر گاز و برق بوده است که از محل تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و اعتبارات داخلی شهرداری هزینه شده است.
این اعداد و ارقام در شرایطی صرف پروژه‌ای ترافیکی در این شهر شده که باگذشت بیش از یک دهه همچنان آن محدوده از شهر رشت در ساعات پیک ترافیکی با ازدحام و شلوغی و ترافیک خودرویی روبرو بوده است. نحوه چیدمان کاربری‌ها و توزیع فعالیت‌ها در سطح شهر، از عوامل تأثیرگذار بر الگوهای حمل‌ونقل شهری است. تولید سفرهای درون و برون‌شهری با متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و تنوع کاربری‌ها رابطه مستقیم دارد. باتوجه‌به نقاط پر تردد در آن محدوده همچون؛ وجود کاربری‌های جذاب تجاری، شهرک گلسار و تراکم بیش از اندازه کاربری درمانی در خیابان نواب و همچنین معبر برون‌شهری از پیربازار به غرب گیلان، باعث شده که معبر قدیمی همسطح به نسبت روگذر باستانی شعار که در آن دوره هزینه گزافی را به شهر وارد کرد، در تولید سفر بسیار بیشتر دخیل باشد و این در تقاضای خودروهایی که از معبر همسطح استفاده می‌کنند، کاملاً مشهود است.
نویسنده: محمد صالح زاده (روزنامه نگار - کارشناس ارشد شهرسازی)
انتشار در وبلاگ شخصی در تاریخ 18 بهمن 1403
