مجید زری دوست:اگر میتوانستم تمام بناهای تاریخی رشت مان را بازسازی میکردم

 

 

مجید زری دوست: 

اگر میتوانستم تمام بناهای تاریخی رشت مان را بازسازی میکردم ولی متاسفانه هیچ حمایتی از سوی متولیان دولتی نداریم.

 

عمارت «میرزا علی معاون با معماری اصیل قاجاری و قدمتی حدود ۱۵۰ ساله بین سالهای ۱۲۶۵ تا ۱۲۷۰ هجری شمسی توسط مرحوم میرزا علی معاون در محدوده کتاب رشت نزدیک سبزه میدان ساخته شد. این عمارت باشکوه با اتاقی در گوشواره سالن اصلی با پنجره ها و درهای چوبی بلند رو به حیاط پشتی و حیاطی مزین به چاه آب حوض مستطیلی کوچک با کاشی‌های آبی قاجاری دیوارهای طاق ضربی و آجر چینی های دندان موشی جلوه ای از هنر و معماری آن دوران را به نمایش میگذارد. مرحوم رضا معاون معروف به «معاون جواهری» از فرزندان میرزا علی و از تاجران برجسته جواهرات در اواخر دوره قاجار سالها در این عمارت ساکن بود. این عمارت که روزگاری مساحتی حدود ۲ هزار متر مربع داشت در گذر زمان و با توسعه شهری به ۳۰۰ متر مربع کاهش یافت و بخشهای زیادی از آن در اثر قطعه بندی و نوسازی از بین رفت.
 

در سال ۱۳۹۹ برادران زری دوست عمارت معاونی ها را از خانواده شارمی، آخرین مالک آن خریداری کردند. در حالی که حدود ۵۰ درصد از بنا تخریب شده بود و بسیاری پیشنهاد تبدیل آن به پاساژ تجاری را مطرح می کردند. این دو برادر تصمیم گرفتند روح تاریخی این عمارت را حفظ کنند. به گفته آنها «احساس کردیم این خانه روحی دارد که باید زنده بماند مرمت این عمارت از سال ۱۴۰۱ آغاز شد و پس از دو سال تلاش بی وقفه و هزینه ای بالغ بر ۲ میلیارد تومان بدون حمایت دولتی در سال ۱۳۰۲ به بهره برداری رسید. در جریان این مرمت برادران زری دوست با پیگیریهای خود موفق به یافتن نوادگان خانواده معاون شدند. نوه ۹۰ ساله این خانواده با شنیدن خبر احیای خانه اجدادی از این اقدام ابراز خرسندی کرد و در روز افتتاحیه در عمارت حضور یافت.

اکنون عمارت معاونی ها در هنری ترین محله رشت که به گذر صنایع دستی مشهور است با کاربری جدید به حی ات خود ادامه میدهد و به مرکز فروش صنایع دستی تبدیل شده است. متولیان میراث فرهنگی و مدیران این حوزه در استان گیلان پیش از هر چیز باید بدانند پروژه های مرمت و احیای میراث فرهنگی از جمله فرصت ها ی منحصر به فرد سرمایه گذاری در صنعت گردشگری ایران به شمار می‌روند. این پروژه ها ضمن حفظ هویت تاریخ ی میتوانند به اقامتگاههای سنتی موزه ها کافه های فرهنگی و فضاهای آموزشی پربازده تبدیل شوند. بناهایی همچون خانه های تاریخی کاروانسراها حمامها و قلعه های قدیمی به شرط مرمت اصولی و بهره برداری هوشمند.

ظرفیت بالایی برای جذب گردشگر داخلی و خارجی دارند تهیه طرح توجیهی گردشگری برای این پروژه ها شامل بررسی فنی بنا، تحلیل بازار گردشگری منطقه انتخاب کاربری مناسب برآورد هزینه و سودآوری و دریافت مجوزهای مورد نیاز از نهادهای مربوطه همچون میراث فرهنگی محیط زیست و شهرداری است.

یادداشتی از محمد صالح زاده: روایتی در قلب هنری ترین محله رشت

 

 

احیای عمارت معاونی ها روایتی در قلب هنری ترین محله رشت

 

 

 

 

 

 

 

به گزارش حکایت گیلان |محمد صالح زاده دانش آموخته کارشناسی ارشد شهرسازی: در سال های اخیر موج بی اَمان نوسازی شهری و ساخت و سازهای بی رویه بخش وسیعی از یافت تاریخی شهرهای گیلان را در آستانه نابودی قرار داده است.

خانه های قدیمی با معماری منحصر به فرد که روزگاری قلب تهنده فرهنگ و تاریخ این سرزمین بودند یکی پس از دیگری قربانی بولدوزرها و طرح های شهری غیر اصولی شده اند. امروز تنها بخش ناچیزی از این میراث گران بها در گوشه و کنار شهرهای گیلان باقی مانده است. بناهایی که در محاصره آپارتمان‌ها و مجتمع های مسکونی با درهای بسته و در شرایط متروکه در انتظار سرنوشت ی نامعلوم روزگار می گذرانند.

رشت شهری با تاریخ و فرهنگی غنی که روزگاری به معماری بومی و هماهنگ با طبیعت شهره بود. امروز در چنگال نوسازی شهری گرفتار شده است. این شهر که زمانی با خانه های ویلایی در محلات قدیمی کوچه های سرسبز درختان بلند سایه بانهای طبیعی بام‌های سفالی ایوان‌های چوبی پنجره های بزرگ با شیشه های رنگی و حیاط هایی پر از درختان میوه و گل‌های زینتی شناخته میشد. اکنون زیر سایه سیاست‌های نوسازی با انبوهی از سازه های بتنی بی روح مواجه شده است. این روند گسست لجام گسیخته یافت تاریخی و فروپاشی بناهای میراث ی رشت را به دنبال داشته است.

عمارت «میرزا علی معاون با معماری اصیل قاجاری و قدمتی حدود ۱۵۰ ساله بین سالهای ۱۲۶۵ تا ۱۲۷۰ هجری شمسی توسط مرحوم میرزا علی معاون در محدوده کتاب رشت نزدیک سبزه میدان ساخته شد. این عمارت باشکوه با اتاقی در گوشواره سالن اصلی با پنجره ها و درهای چوبی بلند رو به حیاط پشتی و حیاطی مزین به چاه آب حوض مستطیلی کوچک با کاشی‌های آبی قاجاری دیوارهای طاق ضربی و آجر چینی های دندان موشی جلوه ای از هنر و معماری آن دوران را به نمایش میگذارد. مرحوم رضا معاون معروف به «معاون جواهری» از فرزندان میرزا علی و از تاجران برجسته جواهرات در اواخر دوره قاجار سالها در این عمارت ساکن بود. این عمارت که روزگاری مساحتی حدود ۲ هزار متر مربع داشت در گذر زمان و با توسعه شهری به ۳۰۰ متر مربع کاهش یافت و بخشهای زیادی از آن در اثر قطعه بندی و نوسازی از بین رفت.

در سال ۱۳۹۹ برادران زری دوست عمارت معاونی ها را از خانواده شارمی، آخرین مالک آن خریداری کردند. در حالی که حدود ۵۰ درصد از بنا تخریب شده بود و بسیاری پیشنهاد تبدیل آن به پاساژ تجاری را مطرح می کردند. این دو برادر تصمیم گرفتند روح تاریخی این عمارت را حفظ کنند. به گفته آنها «احساس کردیم این خانه روحی دارد که باید زنده بماند مرمت این عمارت از سال ۱۴۰۱ آغاز شد و پس از دو سال تلاش بی وقفه و هزینه ای بالغ بر ۲ میلیارد تومان بدون حمایت دولتی در سال ۱۳۰۲ به بهره برداری رسید. در جریان این مرمت برادران زری دوست با پیگیریهای خود موفق به یافتن نوادگان خانواده معاون شدند. نوه ۹۰ ساله این خانواده با شنیدن خبر احیای خانه اجدادی از این اقدام ابراز خرسندی کرد و در روز افتتاحیه در عمارت حضور یافت.

 

مجید زری دوست میگوید اگر میتوانستم تمام بناهای تاریخی رشت مان را بازسازی میکردم ولی متاسفانه هیچ حمایتی از سوی متولیان دولتی نداریم.

اکنون عمارت معاونی ها در هنری ترین محله رشت که به گذر صنایع دستی مشهور است با کاربری جدید به حی ات خود ادامه میدهد و به مرکز فروش صنایع دستی تبدیل شده است. متولیان میراث فرهنگی و مدیران این حوزه در استان گیلان پیش از هر چیز باید بدانند پروژه های مرمت و احیای میراث فرهنگی از جمله فرصت ها ی منحصر به فرد سرمایه گذاری در صنعت گردشگری ایران به شمار می‌روند. این پروژه ها ضمن حفظ هویت تاریخ ی میتوانند به اقامتگاههای سنتی موزه ها کافه های فرهنگی و فضاهای آموزشی پربازده تبدیل شوند. بناهایی همچون خانه های تاریخی کاروانسراها حمامها و قلعه های قدیمی به شرط مرمت اصولی و بهره برداری هوشمند.

ظرفیت بالایی برای جذب گردشگر داخلی و خارجی دارند تهیه طرح توجیهی گردشگری برای این پروژه ها شامل بررسی فنی بنا، تحلیل بازار گردشگری منطقه انتخاب کاربری مناسب برآورد هزینه و سودآوری و دریافت مجوزهای مورد نیاز از نهادهای مربوطه همچون میراث فرهنگی محیط زیست و شهرداری است. این طرح مسیر

دقیق سرمایه گذاری را مشخص م‌یکند و ریسک‌های حقوقی و اقتصادی را کاهش میدهد.

عمارت میرزا علی معاون نمادی از پیوند گذشته و آینده گواهی است بر اینکه با اراده و همت میتوان میراث تاریخی رشت را زنده نگه داشت. این اقدام تحسین برانگیز هشداری است به وضعیت نگران کننده بناهای تاریخی گیلان نبود عزمی جدی برای حفاظت از این گنجینه های فرهنگی جز وعده های تو خالی نتیجه ای جز فرسایش تدریجی هویت تاریخی شهرهایمان به دنبال نداشته است.

متولیان میراث فرهنگی از استانداری گرفته تا اداره میراث فرهنگی و گردشگری و شهرداری‌ها باید با تدوین سیاست‌ها و برنامه های نوین باززنده سازی معماری گیلا ن و رشت را ترویج کنند بهره گیری از ظرفیت بخش خصوصی که نشان داده توانایی همراهی با نهادهای دولتی در حفظ این آثار ارزشمند را دارد باید به بخشی جدایی ناپذیر از طرح های توسعه هوشمند شهر تبدیل شود.

 

نویسنده: محمد صالح زاده (روزنامه نگار و کارشناس ارشد شهرسازی) 

منبع: پایگاه خبری و تحلیلی حکایت گیلان 

انتشار در تاریخ 1 شهریور 1404 

https://hekayatgilan.ir/23745

یادداشتی از محمد صالح زاده:احیای عمارت معاونی ها: روایتی از عشق به تاریخ و معماری در قلب رشت

 

 

احیای عمارت معاونی ها: روایتی از عشق به تاریخ و معماری در قلب رشت

 

 

 

 

 گیل خبر/ محمد صالح زاده

(پژوهشگر مسایل شهری)

شهر رشت، با پیشینه‌ای غنی از تاریخ، فرهنگ و معماری، گنجینه‌ای از بناهای تاریخی را در خود جای داده است که هر یک روایتگر بخشی از هویت و فرهنگ این دیار هستند. اما متأسفانه، در سال‌های گذشته، بسیاری از این بناهای ارزشمند، به دلیل بی‌توجهی و نبود برنامه‌ریزی مؤثر، یکی پس از دیگری تخریب شده یا جای خود را به ساختمان‌های نوساز داده‌اند. موج بی‌امان نوسازی شهری و ساخت‌وسازهای بی‌رویه در سال‌های اخیر، بخش وسیعی از بافت تاریخی شهرهای گیلان را در معرض نابودی قرار داده است. خانه‌های قدیمی با معماری اصیل، که روزگاری نماد فرهنگ و تاریخ این سرزمین بودند، یکی پس از دیگری قربانی طرح‌های غیراصولی شهری شده‌اند. پروژه‌های بازآفرینی شهری نیز، با وجود اهداف ارزشمند، نتوانستند سدی محکم در برابر این موج تخریب ایجاد کنند و این میراث گران‌بها همچنان در معرض خطر قرار دارد. در این میان، رشت، شهری با پیشینه‌ای غنی و معماری بومی هماهنگ با طبیعت، زیر سایه سازه‌های بتنی بی‌روح، بخش عمده‌ای از هویت تاریخی خود را از دست داده است. متأسفانه، عملکرد ضعیف دستگاه‌های متولی مانند سازمان میراث فرهنگی و شهرداری در حفظ این میراث گران‌بها، نقش مهمی در تخریب‌های گسترده داشته است. به نظر می‌رسد تمرکز این نهادها بیش از آنکه بر مرمت و حفاظت از بناهای تاریخی باشد، بر موضوعاتی مانند خلاقیت در حوزه خوراک معطوف شده است.

با این حال، هنوز در گوشه و کنار این شهر، بناهایی تاریخی به‌جا مانده‌اند که هرچند اندک، اما همچنان نشان‌دهنده شکوه گذشته‌اند. در این میان، گروهی از جوانان پرشور رشتی با وجود محدودیت‌های مالی، با اجاره برخی از این بناها، آن‌ها را به کافه، رستوران، گالری هنری یا کارگاه‌های خلاق تبدیل کرده‌اند. هرچند این تلاش‌ها به دلیل کمبود منابع مالی و هزینه‌های بالای مرمت، اغلب به‌صورت غیراصولی انجام شده، اما همین اقدامات نیز توانسته شماری از این بناها را از خطر تخریب نجات دهد و جای شکر دارد. این حرکت، هرچند کوچک، ستودنی است و نشان‌دهنده عشق و تعهد به حفظ هویت فرهنگی شهر است.

در سال‌های اخیر، بارقه‌ای از امید در این مسیر نمایان شده است. ورود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به میدان حفاظت از میراث فرهنگی، نقطه عطفی در این راه بوده است. این سرمایه‌گذاران با هزینه‌های شخصی و بدون حمایت چشمگیر نهادهای دولتی، تعدادی از بناهای تاریخی ارزشمند رشت و گیلان را خریداری کرده و با مرمت اصولی، آن‌ها را احیا کرده‌اند. این بناها پس از بازسازی، به کاربری‌های جدیدی مانند کافه، رستوران، گالری هنری، بوتیک‌هتل، اقامتگاه سنتی و مراکز صنایع دستی تبدیل شده‌اند که نه‌تنها هویت تاریخی آن‌ها را حفظ کرده، بلکه به جاذبه‌ای برای گردشگران و دوستداران فرهنگ بدل شده‌اند.

عمارت معاونی‌ها: نگینی از معماری قاجاری

عمارت «میرزاعلی معاون»، با قدمتی حدود ۱۵۰ سال، بین سال‌های ۱۲۶۵ تا ۱۲۷۰ هجری شمسی در محدوده کیاب رشت، نزدیک سبزه‌میدان ساخته شد. این بنا با ویژگی‌های معماری قاجاری، از جمله اتاق‌های گوشواره‌ای، سالن اصلی با پنجره‌ها و درهای چوبی بلند رو به حیاط پشتی، و حیاطی مزین به چاه آب، حوض مستطیلی کوچک با کاشی‌های آبی قاجاری، دیوارهای طاق ضربی و آجرچینی‌های دندان‌موشی، جلوه‌ای بی‌نظیر از هنر و معماری آن دوران را به نمایش می‌گذارد. این عمارت که روزگاری مساحتی حدود ۲ هزار مترمربع داشت، در گذر زمان و با توسعه شهری به ۳۰۰ مترمربع کاهش یافت و بخش‌های زیادی از آن در اثر قطعه‌بندی و نوسازی تخریب شد. مرحوم رضا معاون، معروف به «معاون جواهری»، از فرزندان میرزاعلی و از تاجران برجسته جواهرات در اواخر دوره قاجار، سال‌ها در این عمارت ساکن بود. این بنا نه‌تنها خانه‌ای خانوادگی، بلکه مرکزی برای مراودات اجتماعی و فرهنگی آن دوره بود.

مرمت عمارت: تلاشی عاشقانه برای احیای معماری در دل تاریخ

در سال ۱۳۹۹، برادران زری‌دوست، با درک ارزش تاریخی و فرهنگی این عمارت، آن را از خانواده شارمی، آخرین مالک بنا، خریداری کردند. در آن زمان، حدود ۵۰ درصد از عمارت تخریب شده بود و بسیاری پیشنهاد تبدیل آن به پاساژ تجاری را مطرح می‌کردند. اما برادران زری‌دوست، با این باور که «این خانه روحی دارد که باید زنده بماند»، تصمیم به مرمت و احیای آن گرفتند. بدین طریق؛ عمارت «میرزاعلی معاون»، گوهر قاجاری رشت، با تلاشی ستودنی از ویرانی نجات یافت و به حیاتی دوباره دست یافت.

مرمت این عمارت از سال ۱۴۰۱ آغاز شد و پس از دو سال تلاش بی‌وقفه، در سال ۱۴۰۲ به بهره‌برداری رسید. این پروژه با هزینه‌ای بالغ بر ۲ میلیارد تومان، بدون حمایت مالی دولتی، به سرانجام رسید. جزئیات مرمت این بنا نشان‌دهنده دقت و تعهد بی‌نظیر تیم مرمت به حفظ اصالت تاریخی آن است:

1: بازسازی ساختار اصلی بنا: دیوارهای طاق ضربی که در اثر رطوبت و گذر زمان آسیب دیده بودند، با استفاده از مصالح سنتی نظیر آجرهای دست‌ساز و ملات‌های متناسب با معماری قاجاری بازسازی شدند. آجرچینی‌های دندان‌موشی، که از ویژگی‌های بارز معماری این عمارت بود، با دقت بازآفرینی شد.

2: احیای عناصر تزئینی: کاشی‌های آبی قاجاری حوض مستطیلی حیاط، که بخش‌هایی از آن تخریب شده بود، با الگوبرداری از طرح‌های اصیل قاجاری بازسازی شد. پنجره‌های چوبی بلند و شیشه‌های رنگی، که از عناصر شاخص عمارت بودند، با استفاده از چوب‌های مقاوم و شیشه‌های دست‌ساز مشابه نمونه‌های اصلی مرمت شدند.

3: تقویت زیرساخت‌ها: برای حفظ پایداری بنا در برابر رطوبت بالای منطقه گیلان، سیستم زهکشی و عایق‌بندی کف و دیوارها بهبود یافت. این اقدام از آسیب‌های آتی به ساختار بنا جلوگیری کرد.

4: بازآفرینی حیاط و فضای سبز: حیاط عمارت، که روزگاری با درختان میوه و گل‌های زینتی مزین بود، با کاشت درختان بومی و بازسازی حوض و چاه آب احیا شد. این فضا اکنون به‌عنوان یکی از زیباترین بخش‌های عمارت، حس و حال گذشته را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کند.

5: حفظ اصالت در جزئیات: در فرآیند مرمت، تلاش شد تا تمامی جزئیات معماری، از جمله گچ‌بری‌های ساده اما ظریف سقف‌ها و ایوان‌های چوبی، با دقت بازسازی شوند. حتی دستگیره‌های درها و لولاهای چوبی با نمونه‌های مشابه تاریخی جایگزین شدند.

برادران زری‌دوست در جریان این پروژه، با پیگیری‌های خود موفق به یافتن نوادگان خانواده معاون شدند. نوه ۹۰ساله این خانواده، با حضور در مراسم افتتاحیه عمارت در سال ۱۴۰۲، از احیای خانه اجدادی خود ابراز خرسندی کرد و این اقدام را ستود.

 

کاربری جدید: مرکزی برای صنایع دستی

عمارت معاونی‌ها اکنون در گذر پیرسرا، که پس از بازآفرینی به گذر صنایع دستی رشت شهرت یافته، به مرکزی برای فروش و ترویج صنایع دستی تبدیل شده است. این کاربری نه‌تنها به حفظ بنا کمک کرده، بلکه آن را به مقصدی فرهنگی برای گردشگران داخلی و خارجی بدل ساخته است. بازدیدکنندگان می‌توانند ضمن لذت بردن از معماری تاریخی، با صنایع دستی اصیل گیلان آشنا شوند و از فضایی سرشار از فرهنگ و هنر بهره‌مند گردند.

لزوم حمایت دولتی برای احیای میراث

مرمت عمارت معاونی‌ها، نمونه‌ای موفق از تلاش بخش خصوصی برای حفظ میراث فرهنگی است، اما این پروژه نشان داد که حمایت‌های دولتی می‌تواند نقش کلیدی در تسریع و گسترش چنین اقداماتی داشته باشد. اگر سرمایه‌گذاران بخش خصوصی بتوانند از وام‌های مرمت و بازآفرینی میراث فرهنگی یا حمایت‌های استانداری بهره‌مند شوند، بناهای بیشتری از خطر تخریب نجات خواهند یافت. متولیان میراث فرهنگی باید با اعطای تسهیلات مالی، معافیت‌های مالیاتی و مشاوره‌های فنی، سرمایه‌گذاران را تشویق کنند تا در احیای خانه‌های تاریخی، کاروانسراها، حمام‌ها و قلعه‌های قدیمی و سایر بناهای تاریخی ارزشمند مشارکت کنند.

تهیه طرح‌های توجیهی گردشگری، شامل بررسی فنی بناها، تحلیل بازار گردشگری منطقه، انتخاب کاربری مناسب، برآورد هزینه و سودآوری، و دریافت مجوزهای لازم از نهادهای مربوطه، می‌تواند ریسک‌های حقوقی و اقتصادی این پروژه‌ها را کاهش دهد. این طرح‌ها مسیر روشنی برای سرمایه‌گذاری در میراث فرهنگی فراهم می‌کنند و به جذب گردشگر داخلی و خارجی کمک می‌کنند.

نجات بناهای تاریخی از خطر تخریب با حمایت بخش خصوصی

ورود بخش خصوصی به این عرصه، نویدبخش آینده‌ای روشن برای حفظ میراث فرهنگی رشت است. اما این تلاش‌ها نیازمند حمایت‌های بیشتر است. اعطای تسهیلات دولتی، مانند وام‌های کم‌بهره، می‌تواند انگیزه و توان بخش خصوصی را برای خرید، مرمت و باززنده‌سازی تعداد بیشتری از این بناها تقویت کند. این حمایت‌ها نه‌تنها به حفظ هویت تاریخی و فرهنگی شهر کمک می‌کند، بلکه از تبدیل این بناها به آپارتمان‌های بی‌روح جلوگیری خواهد کرد.

نمادی از امید برای حفظ هویت فرهنگی

بناهای تاریخی رشت و گیلان، که اکنون تعدادشان رو به کاهش است، بخشی از هویت و داستان این سرزمین هستند. حفاظت از آن‌ها وظیفه‌ای همگانی است که با همکاری بخش خصوصی، سرمایه‌گذاران بومی و حمایت‌های هدفمند دولتی امکان‌پذیر خواهد بود. احیای عمارت معاونی‌ها داستانی است از عشق به تاریخ و فرهنگ، و گواهی بر این باور که میراث تاریخی می‌تواند با کاربری‌های مدرن به حیات خود ادامه دهد. این عمارت، که امروز در قلب گذر صنایع دستی رشت می‌درخشد، نه‌تنها یادآور شکوه معماری قاجاری است، بلکه به نمادی از امید برای حفظ هویت فرهنگی شهر تبدیل شده است. باشد که این تلاش، الگویی برای احیای دیگر بناهای تاریخی گیلان شود و رشت بار دیگر به‌عنوان شهری با اصالت و هویت، در میان شهرهای ایران بدرخشد.

متولیان امر باید با همتی والا، دست بخش خصوصی را بگیرند تا بناهای تاریخی رشت، که یکی پس از دیگری در ورطه فراموشی و نابودی گرفتار شده‌اند، از گزند زمان نجات یابند. عمارت معاونی‌ها نشان داد که با اراده و حمایت، می‌توان روح تاریخ را در کالبد شهر زنده نگه داشت.

 

نویسنده: محمد صالح زاده (پژوهشگر مسایل شهری) 

منبع: پایگاه خبری گیل خبر 

انتشار در تاریخ 30 مرداد 1404 

گفتگوی محمد صالح زاده با مجید زری دوست

 

 

میراث‌داری ابنیه‌ها در گفت و گو با بزرگ خاندان زری‌دوست؛

دولت علاقه‌ای به حفظ بنا‌های تاریخی ندارد

غلو نیست اگر بگوییم بنا‌های تاریخی و با قدمت در شهر‌های استان گیلان سرگذشت تلخ و حزن‌انگیزی دارند. این بنا‌ها در گوشه و کنار بافت قدیمی شهر‌ها مشاهده می‌شوند، اگر چه بخشی از آن‌ها از گزند روزگار در‌امان مانده‌اند اما مهجور و بلاتکلیف و تنها با استواری و مقاومت دیرپای‌شان با بی‌توجهی نهاد‌های متولی ر‌ها شده و جز کهنسالی تدریجی چیزی عایدشان نمی‌شود.

 

سهم بناهای تاریخی؛ کوبه‌های پتک و گسستن ستون‌ها
در طی این سال‌ها سیاست نوسازی شهرداری‌ها و در پی آن ساخت و ساز بی‌رویه بساز و بفروش‌ها بخش‌های مختلفی از بافت تاریخی شهر‌های گیلان را درو کرده و سهم بخش عمده‌ای از این خانه‌های قدیمی کوبه‌های پتک و گسستن ستون‌ها و شخم زدن زمین با بولدزر به حُکم تخریب بوده است.

 

با این اوصاف امروزه چیزی که مشاهده می‌کنیم؛ تنها سهم ناچیزی از میراث تاریخی معماری برای گیلان باقی مانده است. از همین محدود بنا‌های تاریخی که برجای مانده نیز هرکدام با شرایط نامطلوبی به سرنوشت ناگزیری که برایشان رقم خورده با درب‌های بسته و شرایط متروکه در محاصره آپارتمان‌ها و مجتمع‌های مسکونی در معرض تخریب و ویرانی‌اند.

 

چراغی در کورسوی نا اُمیدی
در این سال‌ها با ورود بخش خصوصی و اجرای طرح بازآفرینی بافت تاریخی در رشت و همچنین پاردایم‌های اقتصادی جدید از جمله؛ شهر خلاق خوراک و صنایع دستی روایت‌های تازه‌ای در مرکز استان پا گرفته و از این رو برخی از خانه‌های قدیمی و تاریخی شهر رشت و به فراخور آن در سایر شهر‌های استان نیز مرمت و بازسازی شده و با کاربری جدیدی رونق گرفته‌اند.

 

یکی از این خانه‌های تاریخی با قدمت حدود ۱۵۰ سال در محله پیرسرای رشت واقع شده که از سوی برادران زری‌دوست (مدیریت نمایندگی دوربین کانن پرشیا) در سال ۱۳۹۹ از آخرین مالک آن و با هزینه شخصی خریداری و مرمت و بازسازی شد تا نوری باشد در این کور سوی نا اُمیدی برای حفظ میراث تاریخی شهر رشت. این عمارت از سال ۱۴۰۲ به بهره‌برداری رسیده و به عنوان فروشگاه صنایع دستی تغییر کاربری یافته است.

 

از همین رو، در یکی از روز‌های بهاری رشت در گذر پیرسرای رشت با «مجید زری‌دوست» مالک بنای تاریخی “میرزا علی معاون” به گفتگو پرداختیم که در ادامه به آن می‌پردازیم:

 

***

 

جناب آقای زری‌دوست در ابتدا در رابطه با قدمت این بنا و همچنین مالک اصلی عمارت لطفا توضیح بفرمایید.
بنای تاریخی «میرزا علی معاون» در بین سال‌های ۱۲۶۵ تا ۱۲۷۰ هجری شمسی از سوی مرحوم میرزا علی معاون ساخته شد. این بنا در ابتدای محله پیرسرا که جز محدوده کیاب رشت از سمت سبزه میدان بود، قرار گرفته و از سوی فرزند ‌ایشان مرحوم رضا معاون که به معاون جواهری مشهور بوده استفاده می‌شد.

«معاون جواهری» از تجار معروف شهر در اواخر دوره قاجار بود که در حوزه تجارت و صادرات و واردات جواهرات و سنگ‌های زینتی و قیمتی از روسیه و سایر کشور‌های اروپایی فعالیت داشت.

 

یکی از این خانه‌های تاریخی با قدمت حدود ۱۵۰ سال در محله پیرسرای رشت واقع شده که از سوی برادران زری دوست (مدیریت نمایندگی دوربین کانن پرشیا) در سال ۱۳۹۹ از آخرین مالک آن و با هزینه شخصی خریداری و مرمت و بازسازی شد تا نوری باشد در این کور سوی نا اُمیدی برای حفظ میراث تاریخی شهر رشت

 

مساحت اولیه این عمارت چند مترمربع بود؟
مساحت اولیه عمارت معاون جواهری حدود ۲ هزار مترمربع بود که هم اکنون فقط بخش کوچکی از این بنا به متراژ ۳۰۰ متر به شکل کنونی باقی مانده است. در طی سالیان دراز بخش‌های متعددی از زمین این عمارت قطعه‌بندی شده و به دست نوسازی شهری سپرده می‌شود. در بخش اصلی این عمارت، یک اتاق در گوشواره و یک سالن اصلی وجود دارد. پنجره و درب‌های چوبی کشیده‌اش رو به حیاط پشت عمارت باز می‌شود.

 

در حیاط پشتی این عمارت، چاه آب و حوض مستطیل شکل کوچکی با کاشی‌های آبی قاجاری تزیین شده است. دیوار‌های حیاط این عمارت نیز طاق ضربی است که انتهای آن با آجرچینی‌های دندان موشی تزئین شده و انتهای آن نیز سفال چین است.

 

عمارت میراث علی معاون را چه سالی خریداری کردید؟ و از چه سالی مرمت آن آغاز گردید و روند مرمت آن چه مدت طول کشید و در چه سالی به بهره برداری رسید؟
من و برادرم خانه میرزا علی معاون را در سال ۱۳۹۹ از پیش خانواده شارمی خریداری کردیم. و در سال ۱۴۰۱ روند مرمت آنرا آغاز کردیم. ساختمان حدود ۵۰ درصد تخریب شده بود. بسیاری از دوستان پیشنهاد تخریب کامل این بنا را به ما دادند. به ما گفتند این بنا را شبانه تخریب کنید، در این صورت میراث هم نمی‌تواند پیگیر شود.

 

در ابتدا قصد داشتیم این بنا را تخریب و به شکل یک پاساژ تجاری برای فروش محصولات دیجیتال و برقی بسازیم. اما پس از مدتی تصمیم گرفتیم این خانه قدیمی را بازسازی کنیم تا محفوظ بماند. احساس کردم یک روحی در این خانه وجود دارد و این روح را باید زنده نگهداریم. بنابراین از استفاده بازاری خودمان صرف‌نظر کردیم و این بنا را مرمت و بازسازی کردیم. تقریبا حدود ۲ سال مرمت این عمارت به طول انجامید و بیش از ۲ میلیارد هزینه در برداشت.

 

طی بازسازی این عمارت قدمت این خانه و صاحبان اولیه آن برای ما مشخص شد. در روند مرمت این عمارت با پیگیری‌هایی که انجام دادیم خانواده معاونی‌ها را پیدا کردیم. نوه آن‌ها ۹۰ سال سن داشت، وقتی موضوع بازسازی و مرمت را فهمیدند بسیار از این موضوع خرسند شدند.

 

این بنای تاریخی تا قبل از سال ۱۳۹۹ خالی از سکنه بوده؟
این بنا حدود ۳۰ سال خالی از سکنه بود و در سال ۱۳۵۶ فروخته شده است. مشخص نیست و نمی‌دانیم به دست چه کسی فروخته شد اما آخرین مالک آن خانواده شارمی بود‌ه‌اند اما سازنده آن خانواده معاون، یعنی همان خانواده‌ی جواهرفروش بوده‌اند.

 

معاون جواهری از تجار معروف شهر در اواخر دوره قاجار بود که در حوزه تجارت و صادرات و واردات جواهرات و سنگ‌های زینتی و قیمتی از روسیه و سایر کشور‌های اروپایی فعالیت داشت

 

آیا در روند مرمت این عمارت نهادها و سازمان متولی دولتی حمایتی داشتند؟
خیر، هیچ گونه حمایتی نشد. مسوولان میراث گیلان در ابتدای بازسازی این بنا می‌گفتند؛ چون این بنا به اوایل دوره پهلوی اول بر می‌گردد، و تا حدی سرپا است بایستی حفظ شود. در ابتدای کار می‌گفتند برای بازسازی چند فقره وام بگیرید. ما پیگیری کردیم اما متاسفانه هیچ کمکی از سوی دستگاه‌های دولتی صورت نگرفت.

 

ببینید حقیقت این است که هیچ گونه تصمیم و اراده‌ای برای حفظ بنا‌های تاریخی ارزشمند در این شهر و استان نیست و همه چیز تنها به حرف و شعار خلاصه می‌شود. به همین خاطر است که یکی پس از دیگری بنا‌های تاریخی و ارزشمند این شهر را از دست داده‌ایم.

 

خانه تاریخی “میرزا علی معاون” ثبت ملی شده است؟
خیر، ثبت ملی نشده است. این عمارت به این دلیل که بسیار مخروبه و از دست رفته بود، میراث تنها پیشنهاد داد بنا را به جای تخریب بازسازی کنیم. البته بنظرم ثبت ملی کردن یک اثر تاریخی حواشی مربوط به خودش را دارد و دخالت‌های بی‌مورد دولتی پیش می‌آمد که اساسا کمکی به حفظ بنا نمی‌کند.

 

این عمارت تاریخی در حال حاضر چه نوع کاربری دارد و قرار است چگونه ماندگار شود؟
در حال حاضر این عمارت تاریخی پس از بهره برداری از سال ۱۴۰۲ تبدیل به یک فروشگاه و نمایشگاه دائمی صنایع دستی شده و جلوی این بنا مغازه‌هایی ساخته شده است. بنای اصلی عمارت معاونی‌ها پشت مغازه‌ها قرار دارد.

 

قاطعانه می‌گویم اگر در روند مرمت و بازسازی این عمارت حمایت می‌شدیم، مجبور نبودیم مغازه‌ها را احداث کنیم و ساختمان بنای خودش را حفظ می‌کرد. بطور کلی در آینده این بنا بیشتر استفاده فرهنگی خواهد داشت و مجوزی که از شهرداری اخذ کرده ایم تحت عنوان بنای فرهنگی بوده و این کاربری ثبت شده است.

 

در روند مرمت این عمارت با پیگیری‌هایی که انجام دادیم خانواده معاونی‌ها را پیدا کردیم. نوه آن‌ها ۹۰ سال سن داشت، وقتی موضوع بازسازی و مرمت را فهمیدند بسیار از این موضوع خرسند شدند

 

در روند بازسازی و مرمت عمارت آیا ساختار قدیمی این بنا را حفظ کرده اید یا تغییر کلی ایجاد شده است؟
بخش‌هایی که تخریب نشده بود را حفظ کردیم و بخش‌های دیگر که تخریب شده بود را مثل همان شکل اولیه ساختیم. برای بازسازی این بنا با طراحان متخصص بازسازی و مرمت مشورت داشتیم و تا درحد توان ماهیت این بنا حفظ شد. در طی مراحل مختلف بازسازی این عمارت هزینه زیادی صرف شده است.

 

استادکار‌های معروف و به‌نامی برای مرمت این خانه کار کرده‌اند. برخی از استادکاران از داخل استان و برخی دیگر از استان و شهر‌های اطراف همچون قزوین و زنجان برای مرمت این عمارت زحمت کشیده‌اند.

با توجه سابقه شما در مورد مرمت و بازسازی عمارت تاریخی بنظر شما چه کمک و حمایتی از سوی دستگاه‌های دولتی متولی مؤثر است؟
ببینید شک نکنید اگر دولت و دستگاه‌های دولتی حمایت کنند، بسیاری از افراد مثل ما وجود دارند که خواهان این بوده در موضوع مرمت آثار تاریخی ارزشمند فعالیت داشته باشند و این آثار را از خطر تخریب نجات دهند. ما می‌توانیم با کمک به هم آثار تاریخی ارزشمند شهر رشت و استان را نجات دهیم. بایستی از سوی دستگاه‌های دولتی حمایت‌های مالی صورت بگیرد. وام بلاعوض احتیاج نیست، وام با عوض بدهند اما روند آن مشخص باشد. فرایند اعطای وام بدون حاشیه و بدون رانت صورت بگیرد. بایستی با ساز و کار مشخص حفظ میراث فرهنگی از سیستم دولتی به بخش خصوصی واگذار شود.

 

شک نکنید اگر دولت و دستگاه‌های دولتی حمایت کنند، بسیاری از افراد مثل ما وجود دارند که خواهان این بوده در موضوع مرمت آثار تاریخی ارزشمند فعالیت داشته باشند و این آثار را از خطر تخریب نجات دهند

 

تا بخش خصوصی‌ اندک سرمایه باقی مانده در استان و کشور را حفظ کند. اگر این اتفاق میسر شود قطعا مقداری از این میراث گذشتگان برای آیندگان باقی خواهد ماند و میراث ارزشمند تاریخی کشور حفظ خواهند شد.

 

جناب آقای زری دوست در سخن آخر هر چه لازم است را توضیح بفرمایید.
ما شاهد سرمایه‌های این شهر هستیم که به تدریج در حال نابودی و اتلاف منابع هستند. این خانه که در رشت از سوی من و برادرم با هزینه کاملا شخصی خریداری و بازسازی شد جز عمارت‌های تاریخی و ارزشمند شهر رشت بوده که می‌توان به جرات گفت؛ ما همچون خانه معاونی‌ها در رشت بسیار‌اندک داریم.

 

در برهه‌ای که بسیاری از خانه‌های تاریخی شهر رشت تخریب شده‌اند و به جای آن‌ها ساختمان‌های چندین طبقه ساخته شده است، حفظ چنین عمارت‌هایی بسیار ارزشمند است. همانطور که پیش‌تر عرض کردم ما در روند بازسازی این عمارت هیچ گونه حمایت دولتی نداشتیم، اینرا باید اضافه کنم که یکی از مشکلات بزرگ ما در حوزه میراثی این است که دستگاه‌های متولی دولتی هیچ گونه علاقه‌ای برای حفظ این بنا‌ها ندارند و بیشتر به سایر موضوعات میراثی منعطف هستند.

 

‌امیدوارم علاقمندان و همشهریان عزیز ما از این عمارت استقبال کنند و این بنای تاریخی دیده شود. بایستی بتوانیم بنا‌های این چنینی در شهر رشت را مرمت کنیم تا آن‌ها نیز نگهداری و محافظت شوند. انشالله بتوانیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم و آن‌ها هم بازسازی شوند. حفظ میراث فرهنگی در استان سرسبز و عزیزمان گیلان یکی از بزرگترین آرزو‌های ما است.

 

گفتگوی محمد صالح زاده(روزنامه نگار و پژوهشگر مسایل شهری) با مجید زری دوست(مالک عمارت معاونی ها در رشت) 

منبع: پایگاه خبری و تحلیلی مرور گیلان 

انتشار در تاریخ ۳ خرداد ۱۴۰۴

گزارش؛شهرداری رشت، یک فنجان قهوه و چای یا یک پُرس باقلی قاتق در تاریخی ترین عمارت رشت

 

 

 

یک فنجان قهوه و چای یا یک پُرس باقلی قاتق در تاریخی ترین عمارت رشت 

شهرداری رشت، یک فنجان چای و هویت زدایی از تاریخ

 

هویت و فضای شهری تار و پودیست که در کنار هم معنا می‌یابند. زمانی که سطح روابط اجتماعی در یک جامعه افزایش یا کاهش پیدا کند، این هویت است که در بستر این تحولات دچار تغییر می‌شود. از اینرو تأکید بر موضوع هویت شهر و تأثیر معماری بر آن، همواره همراه با ارتباطات اجتماعی، هویت فضای شهری را شکل می‌دهند.

 

به بیان دیگر فعالیت‌های انسان در جهت خلق هویت می‌تواند به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل هویت‌دهنده به شهر ایفای نقش کنند. ازآنجاکه فضاهای شهری عموماً در طول زمان مشمول یک هویت تداوم‌یافته تاریخی می‌شوند، بناها و فضاهای تاریخی می‌توانند نماینده فرهنگ، هنر و فن معماری زمان ساخت خود، و صورت تاریخی و فرهنگی هر کشور باشند و در خاطرات تاریخی ملت‌ها تجدید حیات هنری تمدن‌های پیشین را رقم زنند.

 

این روزها گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر اینکه قرار است طبقه فوقانی عمارت بلدیه (ساختمان شهرداری) با واگذاری به بخش خصوصی به کافه تبدیل شود به گوش می‌رسد. شنیده ها حاکی از اینست که طبقه دوم عمارت میراثی و ارزشمند رشت بعد از مرمت قرار است به فضایی برای نوشیدن چای و قهوه و سایر خوراکی‌ها تبدیل شود.

البته هنوز این موضوع در مجامع عمومی شهر عنوان نشده و تنها در حد گمانه‌زنی باقی‌مانده است.

 

تنوع خوراک در اکثر برنامه‌ریزی‌های رشت حرف اول را می‌زند و این پارادایم اقتصادی در جذب گردشگر هم بسیار مناسب است. متولیان امر و تصمیم گیران شهر از این برندینگ شهری فقط ترویج باقلی قاتق، چواش تره و زیتون‌پرورده و… را ارجح‌تر دانسته اند.

 

بنابراین، این گمان که احتمالا بعد از پایان عملیات اجرایی مرمت عمارت بلدیه، در طبقه دوم این بنای تاریخی رشت با هویت بیش از یک‌صد سال که تاریخ را در لابه‌لای آجر دیوارها و ستون‌ها و تمامی خود حک کرده، در انتظار راه اندازی کافه هایی با سرو چای، اسپرسو، اسموتی و سوسیس،تخم‌مرغ، بیف‌استراگانف یا حتی باقلی قاتق، باشیم دور از ذهن نیست. و از قرارمعلوم با خاطرات یک‌صدساله رشت که توسط این بنای تاریخی ارزشمند شهر در ذهن مخاطب القا می‌شود، از این بابت نیز از متولیان امر تشکر کنیم که بنای تاریخی شهر را به فضایی چند منظوره تبدیل کرده‌اند که در طبقه اول موزه تاریخی باشد و در طبقه دوم کافه و رستوران!

گویا تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان مدیریت شهری منتظر خواهند بود که برای این برنامه‌ریزی فرهنگی در بافت تاریخی رشت مورد تشویق قرار گیرند. خلاصه کم‌کاری نبوده که در یک بنای صدساله هم موزه برپا شد و هم کافه‌رستوران.

 

اینجا رشت است شهر خلاق در خوراک. تنوع خوراک در اکثر برنامه‌ریزی‌های این شهر حرف اول را می‌زند و این پارادایم اقتصادی در جذب گردشگر هم بسیار مناسب است. متولیان امر و تصمیم گیران شهر از این برندینگ شهری فقط ترویج باقلی قاتق، چواش تره و زیتون‌پرورده و… را ارجح‌تر دانسته و اول و آخر برنامه‌ریزی شهری در شهر رشت به خوراک ختم می‌شود و لاغیر؟!

 

از سال ۱۳۹۷در جلسه رسمی شورای شهر رشت با حضور مدیرکل وقت اداره میراث‌فرهنگی عمارت‌های بلدیه، میرزا خلیل رفیع و مریض‌خانه به موزه‌های مردم‌شناسی، مشروطه رشت و صنایع‌دستی تغییر کاربری یافتند که مرمت عمارت‌های بلدیه و میرزا خلیل از شهریور ۱۴۰۱ آغاز شد.

با توجه ‌به شواهد میدانی در اجرای فاز دوم عملیاتی طرح‌های مرمتی رشت از جمله؛ عمارت بلدیه و میرزا خلیل، می‌توان به پیشرفت فیزیکی کُند برخلاف فاز اول این طرح‌ها اشاره کرد و  روند آغازین مرمت برخی از این بناهای تاریخی در رشت هنوز آغاز نشده و بلاتکلیف در گوشه ‌و کنار بافت تاریخی شهر رها شده‌اند.

 

با همه این اوصاف به‌جرات باید اذعان داشت: آغاز عملیاتی طرح‌های مرمتی بناهای تاریخی رشت، نقطه قوت مدیریت شهری کنونی محسوب می‌شود، هر چند که مدیران شهری باتوجه ‌به حجم بالای پروژه‌های عمرانی، بر سرعت بخشی این طرح‌ها در مقایسه با اجرای احداث روگذرها آن‌قدر تمایل به خرج نمی‌دهند.

به‌طورکلی باید گفت؛ اجرای این طرح‌های مرمتی از آن ‌جهت که در امتداد فُرمی متحد در قالب پروژه بازآفرینی شهری تعریف شده، از اهمیت بسزایی برخوردارند و به نحوی مدیریت یکپارچه شهری را بازنمایی می‌کند.

 

روگذرهای بتنی بودجه شهرداری را می بلعَند. 

یک منبع آگاه از روند اجرایی مرمت بناهای تاریخی در رشت به خبرنگار مرور می‌گوید: طی یک سال و اندی که احداث هم‌زمان روگذرها در دستور کار قرار دارد، اولویت شهرداری رشت در تأمین منابع مالی و اعتبارات بودجه‌ای، بیشتر در راستای تأمین بودجه اجرای تقاطع‌ها قرار داشته و باید گفت: روگذرهای بتنی بودجه های شهرداری را می بلعَند. بنابراین بایکوت سایر طرح‌ها از جمله مرمت و بازآفرینی شهری خواه‌ناخواه در دستور کار مدیریت شهری قرار می‌گیرد.

 

طی یک سال و اندی که احداث هم‌زمان روگذرها در دستور کار قرار دارد، اولویت شهرداری رشت در تأمین منابع مالی و اعتبارات بودجه‌ای، بیشتر در راستای تأمین بودجه اجرای تقاطع‌ها قرار داشته و روگذرهای بتنی بودجه های شهرداری را می بلعَند.

 

 

به اِغما رفتن بازآفرینی شهری زیر آوار سنگین پل های روگذر

باتوجه ‌به نقش مهم اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گیلان به‌عنوان متولی بناهای تاریخی و نظارت عالیه در اجرای مرمت آنها، همچنان این اداره دولتی در مورد نحوه سازوکار اجرای مرمت و روند آهسته فیزیکی این طرح‌ها خود را ملزم به ورود و پاسخ ندانسته و تا به امروز بازخورد محکمی از سوی ریاست این اداره در اَنظارِ عُمومی مشاهده نشده است.

با این تفاسیر می‌توان گفت: طرح ملی بازآفرینی شهری رشت که به‌عنوان پایلوت در کشور شناخته می‌شد، زیر آوارِ سنگینِ پایه پل‌های روگذرِ بتنی به اِغما رفته است.

 

انتقال بودجه؛ پنهان از دید عموم

طی گفتگوی اخیر مرور با مدیرکل اداره میراث‌فرهنگی در این باره عنوان شد: انتقال بودجه مرمت بناهای تاریخی رشت به سمت پروژه‌های طرح میثاق واقعیت ندارد. ولی جهانی در مورد مرمت بنای مریض‌خانه بلدیه در ابتدای خیابان سعدی اظهار کرد: باتوجه ‌به هزینه بالا در اجرای طرح مرمتی صحبت‌هایی مبنی بر اینکه اجرای مرمت این ساختمان به بخش خصوصی واگذار شود، مطرح شده است.

در ادامه اظهارات اخیر مدیرکل میراث‌فرهنگی باید به این نکته اشاره کرد: وقتی از عدم تأمین مالی پروژه‌های مرمت از سوی شهرداری صحبت می‌شود، آن‌هم درصورتی‌که بخشی از منابع مالی این پروژه‌ها در ردیف بودجه بازآفرینی بوده و باید به ‌صورت ملی تأمین شود، قطعاً پروژه‌های طرح میثاق با اولویت‌بخشی و هزینه هنگفت اجرایی، می‌توانند در جابه‌جایی بودجه‌ها تأثیرگذار باشند. اما آن‌طور که از شواهد موجود است؛ انتقال بودجه‌ها در شهرداری همیشه از دید عمومی پنهان خواهد ماند.

 

موافقت اعضای شورای شهر با کاربری موزه

«محمد حسین عاقل منش» رییس کمیسیون گردشگری شورای شهر در رابطه با احداث کافه رستوران در طبقه دوم عمارت بلدیه به خبرنگار مرور گفت: این موضوع در حد گمانه زنی هایی بوده و این منوط به اعلام آمادگی بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در این بخش است.

 

بعد از آن این موضوع در صحن و کمیسیون های تخصصی مورد بحث قرار می‌گیرد و همچنین باید گفت: نیاز به مصوبه شورا دارد.

وی در پایان تاکید کرد: بیشتر اعضای شورای شهر با کاربری موزه این بناهای تاریخی موافقت دارند.

 

 

 

طرح ملی بازآفرینی شهری رشت که به‌عنوان پایلوت در کشور شناخته می‌شد، زیر آوارِ سنگینِ پایه پل‌های روگذرِ بتنی به اِغما رفته است.

 

عمارت بلدیه؛ مجموعه ای از داشته های گذشته رشت

«محمدتقی پوراحمد جکتاجی» روزنامه‌نگار و پژوهشگر گیلان شناسی ضمن مخالفت با راه اندازی کافه در عمارت بلدیه به‌ مرور گفت: این عمارت ازآنجایی‌که جزئی از تاریخ و هویت کلان‌شهر رشت است، باید به‌صورت موزه مورد استفاده قرار گیرد و مجموعه‌ای از تمام داشته‌های شهر رشت باشد که از گذشته حفظ شده است.

این پژوهشگر گیلانی افزود: تمام اسناد مربوط به رشت و استان گیلان در این عمارت باید به‌صورت موزه مورد بازدید عموم قرار گیرد و هرگونه استفاده دیگر از این عمارت به‌صورت کافه یا رستوران شأنیت این بنا و هویت شهر رشت را زیر سؤال خواهد برد.

 

مورد پسند شهروندان رشت نیست.

«رضا نوزاد»، روزنامه‌نگار و پژوهشگر تاریخ محلی گیلان نیز ضمن مخالفت در این باره به خبرنگار مرور می‌گوید: اینکه بخواهیم از عمارت بلدیه به‌عنوان مکانی برای خوراک استفاده کنیم، اصلاً قابل‌قبول نیست. این بنای تاریخی اصلاً جای مناسبی برای غذاخوردن نیست، حالا می‌خواهد برای قهوه خوردن یا رستوران یا سفره‌خانه و هر چیز دیگری باشد. به‌هیچ‌وجه این بنا مکانی نیست که به این شکل آماده شود.

وی افزود: به نظرم در این مورد اگر موضوع بسیار جدی است، شهرسازان و معماران بایستی مخالفت خود را ابراز کنند و هرچه زودتر از این اتفاق نامیمون جلوگیری شود.

نوزاد در پایان تاکید کرد: این موضوع اصلاً موردپسند شهروندان رشت نبوده و متولیان بایستی از آن پرهیز کنند.

 

خدشه بر شان عمارت تاریخی رشت

«روزبه خلیق معینی»، پژوهشگر و راهنمای گردشگری درباره تغییر کاربری عمارت بلدیه به کافه یا رستوران به‌مرور می‌گوید: اگرچه امروزه تلاش‌هایی در موضوع رشت گردی شده است اما لازم است بگویم: بدون داشتن عمارت‌های تاریخی و ارزشمند شهر رشت نمی‌توان هویت، معماری و تاریخ رشت را از نظر تئوریک معرفی کرد.

 

وی تصریح کرد: ما برای بازشناسی شهر رشت از لحاظ تئوریک به معماری و تاریخ مشروطه و معاصر آن نیاز داریم. عمارت بلدیه به دلیل نمای معماری منحصر به‌ فرد نه‌تنها در کشور بلکه خارج از مرزها هم شناخته شده است.

وی افزود: گردشگران به دلیل معماری و تاریخ این عمارت تمایل دارند از داخل این بنا استفاده کنند و بایستی هرچه زودتر این بنای تاریخی به‌صورت موزه مورداستفاده عموم قرار گیرد.

 

نویسنده کتاب رشت گردی ادامه داد: در حال حاضر اکثر گردشگران و مسافران که به رشت می‌آیند، با عمارتی روبرو می‌شوند که در مقابل این بنا با توجه ‌به اجرای مرمت زواید بصری زیادی وجود دارد و دسترسی به این بنا کاملاً محدود بوده و حتی گردشگران قادر به عکاسی از این بنا هم نیستند. معینی در پایان تاکید کرد: استفاده اقتصادی از این بنا به‌صورت کافه و رستوران نه‌تنها شأنیت این عمارت تاریخی بلکه فرهنگ و هویت شهر رشت را زیر سؤال می‌برد.

 

نویسنده: محمد صالح زاده(روزنامه نگار و کارشناسی مسایل شهری) 

منبع: پایگاه خبری و تحلیلی مرور گیلان 

انتشار ر 10 دی 1403